H.K.R.W.O. Symposium 1998
Leren door doen
Utrecht, 30 mei 1998
In Utrecht vond op 30 mei 1998 het jaarlijkse symposium van de Historische
Kring Reken- en Wiskunde Onderwijs plaats. Ditmaal was het thema Leren door
doen, historische reflecties op het activiteitsprincipe in het reken- en
wiskundeonderwijs.
Annemiek Zwart (Hogeschool Helicon) gaf onder de titel Tekenen en
construeren, leren door doen dat blijft een overzicht van de
oorspronkelijke principes en ontwikkelingen binnen de Vrije School Beweging.
Een van de doelen van de VSB is dat de leerlingen zichzelf ontplooien. Zo is
een kernopgave in de meetkunde dat iedere leerling zijn eigen huis ontwerpt.
Hierbij komt beschrijvende meetkunde, perspektief en technisch tekenen aan de
orde. Grote nadruk ligt ook op het esthetische aspect van de meetkunde. Naar
aanleiding van een onderzoek naar de ervaringen van leerlingen van bijna
driekwart eeuw geleden bleek dat vooral aan de meetkunde de beste
herinneringen bewaard werden.
In de voordracht van Danny Beckers (KUN) De Menschen worden Meetkunstenaars
geboren, stond het Volks-Meetkunde boek van J.W. Karsten centraal,
dat door de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen in 1824 was bekroond als
bijdrage tot de popularisering van de meetkunde. Hierin wordt de meetkunde als
een praktisch vak gepresenteerd aan de hand van landmeetkundige kwesties.
Tevens werden hierbij de veranderende opvattingen over de betekenis en waarde
van de wiskunde in die tijd aan de orde gesteld.
Ed de Moor (Freudenthal Instituut, UU) lichtte zijn voordracht Friedrich
Fröbel, uitvinder van het speelleer-materiaal toe aan een aantal
oorspronkelijke Fröbel-materialen. In de geest van de negentiende-eeuwse
romantische natuurfilosofie had Fröbel zijn uitgangspunten in de
dynamische opvattingen over de kristallografie gekozen. Op grond hiervan heeft
hij zijn beroemde blokkendozen en andere leermaterialen bedacht. Dit is het
beginpunt geweest van een continue wereldwijde ontwikkeling van fundamenteel
meetkundig speel-leermateruaal voor de jongste kinderen.
In de lezing van Britta Rang (Goethe Universität, Frankfurt), Concepten
van zelfwerkzaamheid vanuit de paedagogische reformbeweging werd een
overzicht gegeven van de aspecten, die de Reformbeweging rond de laatste
eeuwwisseling hebben gekenmerkt. Zij riep als het ware op tot een herbezinning
op het `leren door doen' principe; met name zouden fundamentele heroverwegingen
nodig zijn, waarbij haar naast zelfwerkzaamheid ook een zekere structurering
door de leraar noodzakelijk leek.
Naast deze lezingen was er een presentatie van posters en materialen over
historische onderwerpen aangaande het reken- en wiskundeonderwijs. Tussen de
middag vonden hierover geanimeerde discussies plaats.