De verklarende variabele verklaart de variatie in de respons
variabele. De verklarende variabele kan iets zijn wat je hebt
gemeten (bijv. temperatuur) of iets dat je zelf hebt ingesteld
(bijv. behandeling). In een grafiek staat de verklarende
variabele altijd op de x-as en de respons variabele op de y-as.
Voorbeelden:
Bij onderzoek naar de invloed van temperatuur op de groeisnelheid
van maïs, is de temperatuur de verklarende variabele en de
groeisnelheid de respons variabele.
Bij onderzoek naar het verschil in staartlengte tussen de
primaire en secundaire staart bij hagedissen, is het type staart
de verklarende variabele en de staartlengte de response
variabele.
Bij onderzoek naar de invloed van recreatiedruk op het aantal
broedvogels, is de recreatiedruk de verklarende variabele en het
aantal broedvogels de response variabele.
Bij onderzoek naar het verband tussen de hoeveelheid nicotine en
de hoeveelheid teer in een sigaret, is er geen verdeling in
verklarende en response variabele, want je kan niet zeggen wat
wat beinvloedt.