G.M.F.W. Mededelingen
3 september 1999
Dit bericht werd (zonder opmaak) verzonden aan alle leden van wie op 3
september 1999 een electronisch post-adres bekend was.
L.S.,
Op vrijdag 8 oktober 1999 zal van 15:00 uur tot 17:00 uur op de Vrije
Universiteit een speciaal colloquium plaats vinden gewijd aan Simon Stevin
(1548-1620). Het colloquium wordt georganiseerd door het Landelijk
Werkcontact voor de Geschiedenis en de Maatschappelijke Functie van de
Wiskunde in samenwerking met de Divisie Wiskunde & Informatica van de
Faculteit der Exacte Wetenschappen van de VU en de Sectie Geschiedenis van
het Centrum Algemene Vorming van de VU.
Plaats: zaal S2.01 in het betagebouw van de VU
Voordracht 1: 15.00-15.45 uur
Wat iedere Nederlander moet weten van Simon Stevin, die vermaerde
Wiskonstenaer
Spreker: Teun Koetsier (VU Amsterdam)
Samenvatting
Simon Stevin werd 450 jaar geleden in 1548 geboren te Brugge. Hij overleed
in 1620 te 's Gravenhage. In de voordracht, waarin relatief weinig
wiskunde aan de orde zal komen, zal ik het leven en werk van Stevin
plaatsen tegen de achtergrond van de opkomst van de Republiek der Verenigde
Nederlanden. Ik zal betogen dat er een bijna volmaakte harmonie bestond
tussen zijn werk en de behoeften van de jonge republiek. Het is in dat
verband opmerkelijk dat de Vlaming Stevin wel wordt beschouwd als het
prototype van de Noord-Nederlandse (natuur)wetenschapper: nuchter, strevend
naar een goede balans tussen theorie en practijk en in het geheel niet tot
metaphysische speculaties geneigd. In de voordracht behandel ik precies
datgene waarvan ik vind dat iedere Nederlander het eigenlijk zou moeten
weten. Geheel in de geest van Stevin is de voordracht in het Nederlands.
Voordracht 2: 16.00-16.45
Arithmetik und Algebra bei Clavius und Stevin
Spreekster: Katja Peters (TU Aachen)
De voordracht zal in het Duits gehouden worden.
Samenvatting
Stevin veröffentlichte 1585 in französischer Sprache seine Schrift
L'Arithmétique, in welcher er eine umfassende Darstellung der
Algebra und Arithmetik seiner Zeit lieferte. Zu seinen Quellen zählen neben
anderen die algebraischen Arbeiten von Stifel und Nunez. Diese wurden auch
von dem Jesuiten Clavius benutzt, der am Collegium Romanum Mathematik
lehrte und dessen Algebra erstmals 1608 gedruckt wurde. Letztere wurde
von Clavius als Lehrbuch konzipiert, welches seine Leser in die Algebra des
16. Jahrhunderts in der Tradition der Coss bis zur Lösung von
quadratischen Gleichungen einführt.
Die Arbeiten von Stevin und Clavius stehen zudem beide unter starkem
Einfluß von Euklid. An ausgewählten Beispielen wird untersucht, wie
und warum Stevin in L'Arithmétique trotz Verwendung derselben
Quellen wie Clavius zu einer anderen Darstellung der damaligen algebraischen
Kenntnisse kommt als letztgenannter in seiner Algebra, wobei auch ihr
jeweiliger Einfluß auf die Entwicklung von
Symbolik, Zahlbegriff und Gleichungslehre berücksichtigt wird.
Amsterdam, 3 september 1999
Teun Koetsier
Ida Stamhuis