ABSTRACTS SAMENVATTINGEN
Naar aanleiding van het overlijden van Dirk Struik
Amsterdam, vrijdag 20 april 2001
In het kader van het 37ste Nederlands Mathematisch Congres 2001.
Naar aanleiding van het overlijden van Dirk Struik
Programma
10.30- 11.00 uur
Dr. Marjolein Kool: Nederlandstalige rekenboeken uit de vijftiende en
zestiende eeuw: Bouwen aan een brede basis
11.00-11.30 uur
Prof.dr. Peter Stevenhagen: College lopen bij Hilbert
11.30-12.00 uur
Prof.dr. Henk Bos: De betekenis van Dirk Struik als Historicus van de
Wiskunde
Vrijdag 20 april 10:30 -- 12:00 in het Auditorium van de Vrije Universiteit
te Amsterdam.
Samenvattingen
Marjolein Kool
Wie de Nederlandstalige rekenboeken uit de vijftiende en zestiende eeuw
leest, ontmoet geen grootse en originele wiskundige gedachten, maar
raakt na verloop van tijd onder de indruk van de inzet en toewijding
waarmee de rekenmeesters de `nieuwe' rekenmethode met de pen, dat wil
zeggen het schriftelijk rekenen met Hindoe-Arabische getallen, aan hun
doelgroep onderrichten. Deze doelgroep, bestaande uit toekomstige koop-
en ambachtslieden en beoefenaars van allerlei administratieve en
financiële beroepen, krijgt honderden vraagstukken voorgeschoteld en
uitgelegd, over het kopen en verkopen van allerlei goederen, het
wisselen van geld, het berekenen van rente, de samenstelling van
metaallegeringen, salarissen, enz. De `nieuwe' rekenkunde bleek zeer
geschikt om dergelijke rekenkundige praktijkproblemen op te lossen en
kon zich in een groeiende belangstelling verheugen. Op deze wijze
zorgden de rekenmeesters voor een enorme verbreding van het Nederlandse
rekenpotentieel.
Het is dit brede fundament waarop een originele wiskundige als Simon
Stevin tot ontplooiing kon komen. In de voordracht gaat het vooral over
de wijze waarop het brede rekenfundament werd gelegd. Wie meer wil weten
over Simon Stevin zou bijvoorbeeld `Het land van Stevin en Huygens' van
onze onvergetelijke collega Dirk Struik ter hand kunnen nemen.
Peter Stevenhagen
In de winter van 1925/26 volgde Struik een college getaltheorie bij Hilbert in
Goettingen. Aan de hand van de aantekeningen die Struik van dit college maakte
proberen we over zijn schouder mee te kijken en iets van de atmosfeer op te
snuiven die er 75 jaar geleden in Göttingen geheerst moet hebben.
Henk Bos
Dirk Struik's overlijden geeft een goede aanleiding om weer eens
zijn bekende, en minder bekende, werken over de geschiedenis van
de wiskunde ter hand te nemen. Ze zijn meeslepend, en ze roepen,
zoals goede teksten doen, de vraag op wat het geheim van de
auteur is dat hem in staat stelt zijn lezers mee te slepen.
Het geheim heeft natuurlijk met zijn persoonlijkheid te maken,
maar ook met zijn ideeen over de wiskunde, haar plaats in de
maatschappij en de functie van de studie van haar geschiedenis.
In de voordracht zal ik naar dat geheim op zoek gaan - zonder
het te vinden natuurlijk - hopend dat onderweg iets duidelijk
wordt over Dirk Struik's betekenis als historicus van de
Wiskunde.